بررسی میزان شیوع سرولوژیک تب کیو با استفاده از تست الایزای غیر مستقیم و شناسایی کوکسیلا بورنتی در جنین های سقط شده به روش trans-pcr در گله های گوسفند و بز

هدف از این مطالعه بررسی میزان شیوع سرمی عفونت کوکسیلا بورنتی و تعیین فاکتورهای خطر انفرادی و گله ای تب کیو در گله های گوسفند و بز دارای سابقه ی مشکلات تولید مثلی از جمله میزان سقط جنین بالا در مناطق مختلف ایران بود (مطالعه ی اول). به علاوه، با استفاده از آزمایش trans-pcr شناسایی dna کوکسیلا بورنتی در جنین های سقط شده و شیر تانک مخزن گله های گوسفند و بز شیراز مورد بررسی قرار گرفت (مطالعه ی دوم). در مطالعه ی اول، در مجموع 1280 نمونه ی سرم شامل 1100 نمونه ی گوسفندی و 180 نمونه ی بزی از 43 گله ی گوسفند و بز در چهار شهر شیراز، اصفهان، مشهد و اراک به صورت تصادفی جمع آوری شد. یک پرسشنامه برای هر دامداری جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای بررسی فاکتورهای خطر پیشنهادی مورد استفاده قرار گرفت. در مطالعه ی دوم، در مجموع 200 نمونه ی کبد، طحال و شیردان از 67 جنین سقط شده مربوط به دامداری های شیراز و اصفهان و شیر تانک مخزن 22 گله ی گوسفند و بز در شیراز نمونه گیری به عمل آمد. برای شناسایی آنتی بادی های اختصاصی علیه کوکسیلا بورنتی در نمونه های سرمی و شیر گوسفند و بز از روش الایزای غیر مستقیم و کیت الایزای chekit q fever استفاده شد. نمونه های جنین سقط شده و شیر تانک مخزن جهت تشخیص dna کوکسیلا بورنتی توسط trans-pcr مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج مطالعه ی اول نشان داد که شیوع سرمی کلی کوکسیلا بورنتی در گوسفند و بز به ترتیب 5/19% (دامنه اطمینان 95 درصد: 22–17%) و 2/27% (دامنه اطمینان 95 درصد: 34–21%) بود. شیوع گله ای تب کیو 100 درصد بود. بین فاکتورهای خطر مورد مطالعه، رابطه ی معنی داری بین سروپوزیتیویتی و فاکتورهای منطقه، نژاد و شکم زایش در سطح انفرادی و وجود کنه در سطح گله مشاهده شد. اصفهان به صورت معنی داری بالاترین شیوع را به ویژه در بزها بین مناطق مورد مطالعه داشت و پس از آن به ترتیب شیراز، اراک و مشهد شیوع بالاتری داشتند. شیوع بالاتر تب کیو در اصفهان ممکن است بخشی از آن به دلیل وجود شرایط مطلوب آب و هوایی مثل خشکسالی برای انتشار کوکسیلا بورنتی در این منطقه باشد. نژاد بومی به صورت معنی داری بالاترین شیوع تب کیو را بین نژادهای مورد مطالعه داشت و پس از آن نژادهای مخلوط و افشاری شیوع بالاتری داشتند. سروپوزیتیویتی با شکم زایش افزایش یافت و حیوانات شکم سوم بالاترین شیوع را داشتند. ارتباط معنی داری بین وجود کنه در گله و شیوع سرمی تب کیو وجود داشت؛ شیوع در گله هایی که آلودگی با کنه داشتند (3/27%) در مقایسه با گله هایی که کنه نداشتند (3/20%) بالاتر بود (04/0=p). بر اساس نتایج مطالعه ی دوم، از بین نمونه های جنینی و شیر تانک مخزن مورد بررسی با آزمایش trans-pcr، همه ی نمونه های جنینی در این آزمایش منفی بودند اما در مجموع شیر مخزن 10 گله از گله های نمونه گیری شده (4/45%) در آزمایش pcr مثبت بوده و dna کوکسیلا بورنتی در آنها تشخیص داده شد. علاوه بر این، شیوع آنتی بادی های ضد کوکسیلا بورنتی در شیر تانک مخزن گله های مورد آزمایش 2/68 درصد بود. نتیجه اینکه، مطالعه ی حاضر شیوع نسبتاً بالای تب کیو را در گله های گوسفند و بز با تاریخچه ی مشکلات تولید مثلی شامل سقط بالا نشان داد. بنابراین، عفونت کوکسیلا بورنتی ممکن است عامل سقط جنین و سایر اختلالات تولید مثلی در تعداد قابل توجهی از گله های گوسفند و بز ایران باشد. شیوع در مناطق مختلف ایران متفاوت بود که ممکن است بخشی از آن به دلیل تفاوت در موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی باشد. بر اساس یافته های این مطالعه، نژاد بومی و حیوانات شکم سوم مهمترین مخازن کوکسیلا بورنتی برای عفونت انسانی و حیوانی به شمار می روند. به علاوه، هم خوانی نسبتاً بالای نتایج مطالعه ی سرولوژیک انفرادی دام ها با نتایج آزمایش الایزا و pcr شیر تانک مخزن گله ها، مفید بودن روش نمونه گیری از شیر تانک مخزن را جهت پایش گله ها از نظر عفونت کوکسیلا بورنتی پیشنهاد می کند.